Wysokie ciśnienie krwi lub nadciśnienie to siła, z jaką krew wywiera na ściany tętnic podczas przepływu przez nie. Jeśli dana osoba ma wysokie ciśnienie krwi, ściany tętnic są poddawane zbyt dużemu ciśnieniu.
Pomiar ciśnienia krwi
![Lekarz mierzy ciśnienie krwi pacjenta, aby zdiagnozować nadciśnienie.](/images/artykuły/108/Lekarz%20mierzy%20ciśnienie%20krwi%20pacjenta,%20aby%20zdiagnozować%20nadciśnienie.%20.webp)
Mięśnie serca stale pompują krew co sekundę. Krew o niskim poziomie tlenu przepływa do płuc, gdzie uzupełniane są zapasy tlenu. Krew bogata w tlen jest pompowana przez serce po całym organizmie w celu dostarczenia jej do mięśni i komórek narządów. Pompowanie krwi wytwarza ciśnienie – ciśnienie krwi.
Kiedy mierzymy ciśnienie krwi, mierzymy dwa rodzaje ciśnienia:
- Ciśnienie skurczowe- ciśnienie krwi w momencie skurczu serca, czyli w momencie maksymalnej siły ucisku.
- Ciśnienie rozkurczowe– ciśnienie krwi pomiędzy uderzeniami serca, gdy mięsień sercowy jest rozluźniony.
Pierwsze cyfry oznaczają ciśnienie skurczowe, a kolejne niższe cyfry oznaczają ciśnienie rozkurczowe. Skrót „mm Hg. sztuka. "oznacza „milimetry słupa rtęci".
Co to jest wysokie ciśnienie krwi?
Ciśnienie powyżej 140/90 mm Hg. uważane za wysokie ciśnienie krwi lub nadciśnienie. Ciśnienie krwi dzieli się na pięć kategorii:
- Niedociśnienie– niskie ciśnienie krwi, przy ciśnieniu skurczowym poniżej 90 mm Hg, rozkurczowym poniżej 60 mm Hg.
- Normalne ciśnienie krwi. Ciśnienie skurczowe 90-119 mm Hg. i rozkurczowe 60-79 mm Hg.
- Stan przednadciśnieniowy. Ciśnienie skurczowe 120-139 mm Hg. i rozkurczowe 80-89 mm Hg.
- Nadciśnienie stopnia 1.Ciśnienie skurczowe wynosi 140–159 mm Hg, a ciśnienie rozkurczowe 90–99 mm Hg.
- Nadciśnienie 2 stopnie.Ciśnienie skurczowe przekracza 160 mmHg. i rozkurczowe powyżej 100 mm Hg.
Objawy wysokiego ciśnienia krwi
Większość osób z wysokim ciśnieniem krwi nie odczuwa żadnych objawów, dopóki ciśnienie krwi nie osiągnie 180/110 mmHg. Sztuka. Objawy wysokiego ciśnienia krwi zazwyczaj obejmują:
- Ból głowy, który może utrzymywać się przez kilka dni.
- Nudności - uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej z chęcią wymiotowania.
- Wymioty są rzadkie.
- Zawroty głowy.
- Niewyraźne lub podwójne widzenie (diplopia).
- Krwotok z nosa.
- Nieprzyjemne odczucia w okolicy serca lub bardzo mocne bicie serca.
- Skrócenie oddechu, uduszenie.
Każdy, kto doświadcza takich objawów, powinien natychmiast zgłosić się do lekarza.
U dzieci z wysokim ciśnieniem krwi mogą występować następujące objawy:
- Ból głowy;
- Zmęczenie;
- Rozmazany obraz;
- Porażenie Bella to niemożność kontrolowania mięśni po jednej stronie twarzy.
Osoby, u których zdiagnozowano nadciśnienie, powinny regularnie kontrolować swoje ciśnienie krwi. Nawet jeśli Twoje ciśnienie krwi jest w normie, powinieneś je sprawdzać co najmniej raz na pięć lat, a jeśli występują inne czynniki, częściej.
Przyczyny wysokiego ciśnienia krwi
Pierwotne nadciśnienie tętnicze – przyczyna wysokiego ciśnienia krwi jest nieznana.
Wtórne wysokie ciśnienie krwi ma przyczynę, taką jak choroba nerek, lub jest związane z konkretnym lekiem przyjmowanym przez pacjenta.
Chociaż ustalenie przyczyn nadciśnienia tętniczego jest trudne, istnieją pewne czynniki, które powodują rozwój tej choroby. Oto niektóre przyczyny wysokiego ciśnienia krwi:
- Wiek. Im starsza osoba, tym większe ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego.
- Dziedziczność. Jeśli masz bliskich krewnych cierpiących na nadciśnienie, jesteś w grupie wysokiego ryzyka rozwoju tej choroby.
- Temperatura powietrza. Wartości skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi różnią się w zależności od pory roku i temperatury powietrza. Ciśnienie krwi spada, gdy powietrze jest ciepłe, i wzrasta, gdy jest zimne.
- Etniczne pochodzenie. U osób pochodzących z Afryki lub Azji Południowej ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego jest wyższe w porównaniu z osobami pochodzenia kaukaskiego lub indiańskiego (rdzennymi mieszkańcami obu Ameryk).
- Otyłość/nadwaga.Osoby otyłe są bardziej narażone na rozwój nadciśnienia tętniczego w porównaniu z osobami o prawidłowej wadze.
- Podłoga. Wysokie ciśnienie krwi występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet. Jednak po 60. roku życia zarówno mężczyźni, jak i kobiety są narażeni na takie samo ryzyko. U kobiet w wieku 18–59 lat częściej występują oznaki i objawy choroby.
- Brak aktywności fizycznej. Brak ruchu i siedzący tryb życia zwiększają ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego.
- Palenie. Palenie powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, co prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi. Palenie zmniejsza również poziom tlenu we krwi; dlatego serce zaczyna pracować szybciej, powodując w ten sposób wzrost ciśnienia krwi.
- Spożycie alkoholu. Osoby pijące regularnie mają wysokie skurczowe ciśnienie krwi.
- Wysokie spożycie soli. Osoby jedzące mało soli mają niższe ciśnienie krwi.
- Wysoko-tłuszczowa dieta.Dietetycy podkreślają, że problemem nie jest ilość spożywanego tłuszczu, ale jego rodzaj. Tłuszcze pochodzące z roślin, takich jak awokado, orzechy, oliwa z oliwek itp. , oraz kwasy omega są zdrowe, natomiast tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego, a także tłuszcze trans są szkodliwe.
- Stres psychiczny. Stres może mieć poważny wpływ na ciśnienie krwi.
- Cukrzyca. Osoby chore na cukrzycę są w grupie wysokiego ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego. Wśród osób chorych na cukrzycę hiperglikemia (wysoki poziom cukru we krwi) jest czynnikiem ryzyka nadciśnienia.
- Łuszczyca. Wiąże się to z dużym ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego i cukrzycy. Łuszczyca jest chorobą immunologiczną, która powoduje pojawianie się na skórze czerwonych, łuszczących się plam.
- Ciąża. Kobiety w ciąży są bardziej narażone na rozwój nadciśnienia. Jest to częsty problem medyczny, z którym borykają się kobiety w czasie ciąży. Większość krajów dzieli nadciśnienie podczas ciąży na cztery kategorie:
- Przewlekłe nadciśnienie;
- Stan przedrzucawkowy – rzucawka;
- Przewlekłe nadciśnienie tętnicze;
- Nadciśnienie ciążowe.
Diagnostyka nadciśnienia tętniczego
![Sfigmomanometr – urządzenie do pomiaru ciśnienia krwi](/images/artykuły/108/Sfigmomanometr%20–%20urządzenie%20do%20pomiaru%20ciśnienia%20krwi.jpg)
Większość ludzi używa sfigmomanometru (monitor ciśnienia krwi) do pomiaru ciśnienia krwi. Urządzenie to składa się z nadmuchiwanego mankietu zakładanego na ramię. Nadmuchanie mankietu ogranicza przepływ krwi. Tonometr może być rtęciowy lub mechaniczny.
Pielęgniarka lub lekarz słucha tętna za pomocą stetoskopu na tętnicy ramiennej w łokciu i powoli zwalnia mankiet ciśnieniowy. Gdy ciśnienie w mankiecie spadnie, rozlegnie się dźwięk. Ciśnienie w miejscu, w którym pojawia się dźwięk, rejestruje się jako skurczowe ciśnienie krwi. Gdy dźwięk zaniknie, w tym miejscu rejestrowane jest ciśnienie rozkurczowe krwi.
Wraz z rozwojem nowych technologii ludzie mogą teraz monitorować swoje ciśnienie krwi w domu.
Samo ciśnienie krwi nie wystarczy, aby zdiagnozować pacjenta z nadciśnieniem. Ciśnienie krwi może zmieniać się w ciągu dnia. Wizyta u lekarza, stres lub jedzenie mogą tymczasowo wpłynąć na odczyty ciśnienia krwi, dlatego mogą być potrzebne trzy oddzielne odczyty w ciągu tygodnia.
Lekarz może również zlecić dodatkowe badania w celu zdiagnozowania wysokiego ciśnienia krwi:
- Analiza moczu i krwi– Na główne przyczyny nadciśnienia tętniczego może mieć wpływ cholesterol, wysoki poziom potasu, poziom cukru we krwi, infekcje, choroby nerek itp. Białko lub krew w moczu mogą wskazywać na chorobę nerek. Wysoki poziom glukozy we krwi może wskazywać na cukrzycę.
- Próba stresu– częściej stosowany u pacjentów z nadciśnieniem granicznym. Obejmuje rower treningowy lub bieżnię stacjonarną. Test wysiłkowy ocenia reakcję układu sercowo-naczyniowego na zwiększoną aktywność fizyczną. Lekarz monitoruje aktywność elektryczną serca, a także ciśnienie krwi pacjenta podczas wysiłku fizycznego. Test wysiłkowy czasami ujawnia problemy, które nie są oczywiste, gdy dana osoba odpoczywa.
- EKG(elektrokardiogram) jest badaniem aktywności elektrycznej serca. EKG stosuje się u pacjentów z wysokim ryzykiem chorób układu krążenia, takich jak nadciśnienie i wysoki poziom cholesterolu. EKG może ujawnić zmiany wskazujące na chorobę wieńcową lub pogrubienie ściany serca.
- Monitorowanie Holtera– pacjent nosi przenośny aparat EKG przez 24 godziny.
- Echokardiografiato metoda wykorzystująca fale ultradźwiękowe i pokazująca pracę serca. Lekarz może stwierdzić pogrubienie ściany serca, wadliwe zastawki serca, zakrzepy krwi i nadmiar płynu wokół serca.
Leczenie wysokiego ciśnienia krwi
Lekarz może coś zasugerowaćzmiany stylu życiajeśli ciśnienie krwi pacjenta jest tylko nieznacznie podwyższone, a ryzyko rozwoju chorób układu krążenia jest niskie.
Jeżeli ciśnienie krwi pacjenta jest umiarkowanie wysokie, a lekarze uważają, że ryzyko rozwoju chorób układu krążenia jest większe niż 20%, wówczas pacjentowi zostanie podjęte leczenie i porada dotycząca zmiany stylu życia.
Jeżeli ciśnienie krwi będzie wyższe niż 180/110 mm Hg, lekarz skieruje pacjenta do specjalisty (kardiologa).
Zmiany w stylu życia mogą pomóc w obniżeniu wysokiego ciśnienia krwi, ale przed samodzielnym wprowadzeniem jakichkolwiek drastycznych zmian należy zawsze porozmawiać z lekarzem.
- Regularny program ćwiczeńmoże być pomocny w obniżaniu ciśnienia krwi. Ćwiczenia trwające od 30 do 60 minut pięć dni w tygodniu mogą obniżyć ciśnienie krwi o 4 do 9 mmHg. Sztuka. Jeśli rozpoczniesz program ćwiczeń, poczujesz poprawę w ciągu dwóch do trzech tygodni. Ćwiczenia należy jednak wykonywać z uwzględnieniem potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Sekretem sukcesu jest regularność.
- Zmniejsz spożycie alkoholu.Niektóre badania wskazują, że alkohol obniża ciśnienie krwi, inne zaś wręcz przeciwnie. W małych ilościach napoje alkoholowe mogą obniżyć ciśnienie krwi. Jeśli jednak pijesz za dużo i stale, poziom ciśnienia krwi może wzrosnąć.
- Zdrowe odżywianie.Należy jeść więcej owoców i warzyw, dobrej jakości nierafinowanych węglowodanów, olejów roślinnych i kwasów tłuszczowych omega-3. Unikaj przetworów mięsnych (kiełbaski, kiełbaski).
- Zmniejsz spożycie soli (sodu).Nawet umiarkowane zmniejszenie spożycia sodu może obniżyć ciśnienie krwi o 2 do 8 mmHg.
- Tracić na wadze.Umiarkowana utrata masy ciała może mieć znaczący wpływ na obniżenie wysokiego ciśnienia krwi. Osiągnięcie idealnej masy ciała wymaga ćwiczeń, zdrowej diety i odpowiedniej ilości snu.
- Zmniejsz spożycie kofeiny.Istnieje wiele badań wskazujących, że kofeina wpływa na ciśnienie krwi. Nawykowe spożywanie kawy nie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem nadciśnienia u kobiet, chociaż stwierdzono związek ze spożyciem napojów energetyzujących i coli. Kofeina i tauryna zawarte w napojach energetycznych odpowiadają za zwiększenie ciśnienia krwi i tętna.
- Metody relaksacyjne.Naukowcy odkryli, że relaksacja może poprawić leczenie nadciśnienia u osób starszych.
- Marzenie.Bezsenność może zwiększać ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego.
Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia
Obecnie stosuje się kilka leków przeciwnadciśnieniowych. Niektórzy pacjenci mogą potrzebować kombinacji różnych leków, aby skutecznie kontrolować wysokie ciśnienie krwi.
Najpopularniejsze leki stosowane w leczeniu nadciśnienia to:
Inhibitory ACE(enzym konwertujący angiotensynę) blokują działanie niektórych hormonów, takich jak angiotensyna II, które regulują ciśnienie krwi. Angiotensyna II powoduje zwężenie tętnic i zwiększa objętość krwi, co prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi. Hamując działanie angiotensyny II, inhibitory ACE pomagają zmniejszyć objętość krwi, a także rozszerzyć tętnice, co powoduje spadek ciśnienia krwi.
Inhibitorów ACE nie powinny przyjmować osoby z chorobami serca i nerek oraz kobiety w ciąży. U pacjentów przyjmujących inhibitory ACE należy regularnie wykonywać badania krwi.
Inhibitory ACE mogą powodować działania niepożądane, które zwykle ustępują po kilku dniach:
- Zawroty głowy;
- Zmęczenie;
- Ból głowy;
- Uporczywy suchy kaszel.
Blokery kanałów wapniowych.
Blokery kanałów wapniowych (CCB) między innymi zmniejszają ilość wapnia w naczyniach krwionośnych. Spadek wapnia powoduje rozluźnienie mięśni gładkich naczyń, co prowadzi do rozszerzenia naczyń (poszerzenia tętnic). Jeśli tętnice staną się szersze, ciśnienie krwi spadnie.
Pacjenci z chorobami układu krążenia i wątroby nie powinni przyjmować blokerów kanału wapniowego.
CCB mogą powodować działania niepożądane, które zwykle ustępują po kilku dniach:
- Zaczerwienienie skóry, zwykle na policzkach i szyi;
- Ból głowy;
- Obrzęk (obrzęk) – obrzęk kostek, nóg i rzadziej brzucha;
- Zawroty głowy;
- Zmęczenie;
- Wysypka.
Pacjenci przyjmujący blokery kanału wapniowego powinni unikać spożywania grejpfrutów.
Diuretyki tiazydowe.
Tiazydowe leki moczopędne działają na nerki i pomagają organizmowi pozbyć się sodu i wody, co prowadzi do zmniejszenia objętości krwi i obniżenia ciśnienia krwi.
Tiazydowe leki moczopędne mogą powodować następujące działania niepożądane, z których część może się utrzymywać:
- Hipokaliemia– niskie stężenie potasu we krwi, które może wpływać na czynność nerek i serca.
- Zaburzona tolerancja glukozy– zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę.
- Impotencja(zaburzenia erekcji) – działanie niepożądane ustępuje po odstawieniu leku.
Pacjenci przyjmujący tiazydowe leki moczopędne powinni regularnie poddawać się badaniom krwi i moczu w celu monitorowania stężenia cukru i potasu.
Beta-blokery.
Beta-adrenolityki były kiedyś bardzo szeroko stosowane w leczeniu nadciśnienia, mają jednak wiele skutków ubocznych i obecnie są zwykle stosowane, gdy inne metody leczenia zawiodły. Beta-blokery spowalniają tętno, a także zmniejszają siłę mięśnia sercowego, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi.
Beta-blokery mogą powodować następujące skutki uboczne:
- Zmęczenie;
- Zimne dłonie i stopy;
- Powolne bicie serca;
- Mdłości;
- Biegunka;
- Niespokojny sen, koszmary.
Inhibitory reniny.
Reninajest enzymem wytwarzanym w nerkach. Renina bierze udział w wytwarzaniu w organizmie substancji zwanej angiotensyną I. Angiotensyna I przekształca się w hormon angiotensynę II, który zwęża naczynia krwionośne. Inhibitor reniny blokuje wytwarzanie angiotensyny I, przez co spada poziom angiotensyny I i angiotensyny II. Powoduje to rozszerzenie naczyń krwionośnych, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi. Ponieważ jest to lek stosunkowo nowy, jego zastosowanie i dawkowanie u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym wciąż jest przedmiotem ustaleń.
Inhibitor reniny może powodować następujące skutki uboczne:
- Biegunka;
- Zawroty głowy;
- Objawy grypy;
- Zmęczenie;
- Kaszel.
Naukowcy uważają, że inhibitora reniny nie należy stosować u pacjentów, u których występował obrzęk naczynioruchowy (obrzęk tkanki podskórnej).
Powikłania wysokiego ciśnienia krwi
Jeśli nadciśnienie nie jest leczone, może uszkodzić naczynia krwionośne i ważne narządy. Stopień uszkodzenia zależy od dwóch czynników: ciężkości nadciśnienia i czasu jego trwania.
Możliwe powikłania nadciśnienia:
- Udar– przepływ krwi do mózgu zostaje zakłócony, gdy tętnica mózgowa zostaje zablokowana lub pęknięta, a komórki mózgowe obumierają.
- Zawał serca– mięsień sercowy obumiera z powodu upośledzenia dopływu krwi.
- Niewydolność serca– Serce ma trudności z pompowaniem wystarczającej ilości krwi, aby zaspokoić potrzeby całego organizmu.
- Tworzenie się skrzepów krwi, co może powodować poważne komplikacje.
- Tętniak– „obrzęk" ścian żył, tętnic lub serca. Ściany są osłabione, co może prowadzić do pęknięcia.
- Choroby nerek– Nadciśnienie często uszkadza małe naczynia krwionośne w nerkach, powodując upośledzenie ich funkcji i może wystąpić niewydolność nerek.
- Retinopatia nadciśnieniowa– Nadciśnienie może powodować pogrubienie, zwężenie lub pęknięcie naczyń krwionośnych w oczach, co może prowadzić do utraty wzroku.
- Syndrom metablicznyto zaburzenie metaboliczne organizmu, obejmujące przyrost masy ciała, niski poziom HDL (dobrego cholesterolu) we krwi, nadciśnienie i wysoki poziom insuliny. Jeśli pacjent ma nadciśnienie, znacznie zwiększa to ryzyko rozwoju cukrzycy, udaru mózgu i chorób układu krążenia.
- Upośledzenie funkcji poznawczychi problemy z pamięcią.